RSD. Rejection Sensitive Dysphoria. De laatste jaren zie ik deze term met toenemende mate voorbij komen. Vooral gerelateerd aan ADHD/ADD tot zover. Toevallig behoor ik ook tot die groep en zodoende ben ik me er meer in gaan verdiepen. Zoals de benaming al zegt: RSD betekent dat je erg gevoelig bent voor afwijzing en/of je snel afgewezen voelt. Kritiek, feedback of het gevoel dat iemand zijn toon of lichaamstaal verandert kan zo persoonlijk voelen dat je het gevoel krijgt niet goed genoeg te zijn en je aan moet passen aan de omgeving. Zoals ik al zei wordt RSD vaak gerelateerd aan ADHD, maar als HSP-kenner en na veel hoog sensitieve mensen te hebben gesproken kan ik beamen dat dit ook veel onder HSP’s voorkomt. Dit is ook logisch te verklaren: bij mensen met ADHD/ADD komen prikkels en boodschappen harder in het brein binnen waardoor de reactie ook heftiger is. Hetzelfde gebeurt in principe bij HSP. Het zenuwstelsel en hormoonstelsel van een hoogsensitief persoon zijn gevoeliger waardoor prikkels harder binnenkomen, en net zoals bij ADHD/ADD hebben we een minder sterke filter om ons brein. Begin jij meteen te twijfelen of je zelf misschien extra gevoelig bent voor afwezig of het idee daarvan? Lees even verder!
Kritiek krijgen, afgewezen worden of een faalervaring zullen nooit leuk worden uiteraard, of je hier nou extra gevoelig voor bent of niet. Maar sommige mensen raken extra snel getriggerd door zulk soort ervaringen – of ervaringen die voor hen lijken op kritiek, afwijzing, of falen. Het heeft zo’n diepe impact dat het idee dat je niet helemaal lekker uit de verf komt bijna ondraaglijk is. Een negatieve ervaring waarbij je het gevoel krijgt dat je niet voldaan hebt aan de verwachtingen van anderen kunnen straffende en veeleisende gedachten oproepen. Hierbij kan de ervaring zodanig geïnternaliseerd worden (op zichzelf betrokken) dat het daadwerkelijk kan leiden tot gedragsveranderingen. Dit gaat vaak ten koste van je eigen levensvreugde en verkleint je kans om jezelf juist het tegendeel te bewijzen, namelijk dat je wél goed ontvangen wordt. Hoe RSD zich uit? Dat verschilt per persoon;
- Angstklachten: sociale angst, vermijdingsdrang voor situaties waar je je steentje bij moet dragen;
- Stemmingsklachten: plotselinge somberheid wanneer mensen anders op iets reageren dan verwacht;
- Extreem zelfkritisch: je vindt dat je het nooit goed genoeg doet, je kunt altijd verbeterpunten vinden, in jouw ogen doet een ander het altijd beter;
- Emotionele uitbarstingen: wanneer je getriggerd raakt kan dit zo veel emotie oproepen (meestal boosheid, verdriet of angst) dat het de overhand neemt;
- Overweldigd raken: door veeleisendheid en constant alles te overanalyseren raak je snel overprikkeld;
- People-pleasing: je eigen behoeften aan de kant schuiven om zo veel mogelijk te cateren naar anderen hun behoeften voor goedkeuring;
- Geen nieuwe dingen willen proberen: het idee van falen waar anderen bij zijn drukt de pret direct;
- Overexplaining: veel en langdradig uitleg geven over waarom je iets kiest/doet;
- Overdreven hard en veel werken/doen: Niet weten wanneer je iets goed genoeg hebt gedaan en direct het gevoel hebben dat je waardeloos bent als je niet voor iemand aan het werk bent of iets aan het doen bent.
Je zou kunnen stellen dat RSD grofweg twee kanten op kan gaan: je wordt vermijdend en verstopt jezelf haast zodat de kans op afwijzing of een faalervaring minimaal wordt, of je loopt jezelf totaal voorbij door enorm hard te werken om anderen tevreden te stellen en doet veel voor een beetje goedkeuring. Hoe dan ook gaat het ten koste van jezelf en is het goed om stil te staan bij waar dit vandaan komt. Deze gevoeligheid zover bekend genetisch bepaald maar kan versterkt worden door trauma of doordat je als kind niet de kans hebt gekregen om een stabiel zelfbeeld op te bouwen. Het beestje een naampje kunnen geven helpt mensen echter vaak om zichzelf wat beter te begrijpen en om het makkelijker met anderen bespreekbaar te maken. Ook kun je als je jezelf in de symptomen van RSD herkent inlezen en je voornemen om wat grenzen voor jezelf te trekken. Een aantal jaar geleden ben ik hier ook mee begonnen. Ik zal mijn belangrijkste grenzen als voorbeeld met jullie delen:
- Contact hoort van twee kanten te komen. Ik hoef niet harder voor een ander te rennen dan zij voor mij. Alleen op basis van gelijkwaardigheid ontstaat een gezonde connectie;
- Ik mag begrip hebben voor een ander maar als zij mij pijn doen of overvragen hoef ik niets met mijn begrip te doen en mag ik het voor mezelf opnemen;
- De verwachtingen van anderen zijn hun eigen verantwoordelijkheid en niet die van mij, ik hoef er niets mee te doen als ik daar geen behoefte aan heb of me daar niet goed bij voel.
Kun jij je herinneren wanneer je voor het eerst deze gevoeligheid voor afwijzing hebt ervaren? Zijn er dingen die jij in het verleden over jezelf te horen hebt gekregen die je nog steeds volgen? Deze hardnekkige negatieve gedachten en ervaringen zijn vaak moeilijk in je eentje op te lossen of los te laten. Je moet in dat geval namelijk zelf beoordelen of het correct is aan de waarheid of niet en dat is precies waar je zo streng in bent voor jezelf. Als dit van invloed is op je persoonlijkheid en dagelijks leven is het goed om hier de hulp van een gespecialiseerde therapeut of coach voor in te schakelen die met je meedenkt en je aanmoedigt. Maar ook hier open over zijn tegenover mensen die dichtbij je staan kan wonderen doen. Ik kwam er zodoende achter dat heel veel meer mensen zich wel eens zo voelen dan ik dacht. Wanneer je samen met anderen kunt delen waar je onzeker over bent maakt dit je band niet alleen sterker maar ook help je elkaar groeien en overwinningen te behalen!
Wil jij eens checken of je kenmerken van RSD hebt? Via deze link kun je een test doen;
https://www.additudemag.com/rejection-sensitive-dysphoria-adhd-symptom-test/?src=embed_link%22
Kleine disclaimer: in deze test en op deze website gaat het over ADHD/ADD. Als jij hier niet mee gediagnosticeerd ben dan til niet te zwaar aan de vragen met betrekking tot deze diagnoses. Het gaat om de symptomen waar jij jezelf wel in herkent en deze mag je serieus nemen.